Blog

Dat is natuurlijk een prikkelende kop en dus heel erg ongenuanceerd. 

Het is MIJN ervaring en niet DE waarheid wat ik hier over schrijf.

In de tijd dat ik op zoek was naar de zin van het leven en naar mezelf, zag ik de kerk als ouderwets en vooral als heel dogmatisch. (Veel kerken zijn dat ook nog, trouwens). Dus ik zocht mij heil (en dat kun je bijna letterlijk nemen), in de New-Age, die op dat moment, laren tachtig, modieus werd.  Ik noemde mezelf spirituele en niet gelovig.

Maar langzamerhand kreeg ik steeds vaker en steeds meer kriebels van de spirituelen. Velen van hen wisten en naar mijn gevoel maar al toe goed hou alles precies zat. 

Begin deze eeuw zocht ik daarom een kerk. Die spirituelen haalden zo’n beetje alles uit het oogsten en het leek me bizar dat we hier in het westen niet ook eeuwenoude wijsheden hadden. Ik ging naar een vrijzinnige kerk, en vond veel moois. Later verwaterde dat omdat ik een druk leven had, en ook omdat ik online steeds meer mensen vond met wie ik van alles kon delen.

Vorig jaar was het weer tijd om de kerk te bezoeken. Er staat er een tegenover mijn huis. Tot mijn vreugde was dat een vrijzinnige kerk. De preken zijn altijd verruimend, en de lees en praatgroepen verbindend en zoekend. Geen spoortje dogma.

Gek genoeg vallen nu veel kwartjes van dingen die me al heel erg lang bezig houden. En misschien heb ik daar een uitleg voor.

Ik leerde dat ik autistisch ben en ze zeggen dat autisten dingen letterlijk nemen. Ik dacht dat dat niet van toepassing was op mij omdat ik heel erg talig ben en heel goed weet wat beeldspraak is. Als er IETS niet letterlijk is, is het beeldspraak. Dus!

Maar ik ontdek nu dat ik veel dingen wel letterlijk neem, of beter gezochte heel serieus. Dát is wat tegen me werkte bij die spiritualiteit. Niet alleen waren daar veel goeroes die heel graag heel serieus genomen wilden worden, ik deed het ook zelf. De boeken die ik verslond, nam ik veel te letterlijk. Ik vond mezelf stom als ik die spirituele dingen niet ook zo kon voelen.

En dat nu, is precies de verademing met de boeken die ik via de leesclub van de kerk lees. Ook de bijbel lees ik nu, en daar vind ik veel moois. De verademing voor mij is dat ik de bijbel nooit letterlijk kan nemen. Gelukkig ben ik lid van een geloofsgemeenschap die dat ook niet van me vraagt. En juist omdat ik er vanuit ga dat ik niks letterlijk hoef te nemen valt er veel meer te ontdekken. Een tekst heeft zo veel meer dan de letterlijke boodschap.

Een van de boeken die we nu lezen is “De stille stem”, met als ondertitel “Niet weten als levenshouding.” Door een interview met Beatrice de Graaf bij Buitenhof, stuitte ik op de oude kerkvader Augustinus, en via hem lees ik stukken uit de bijbel.

Ik lees niet met de intentie er levenslessen uit te halen. Ik lees met verwondering. Ik ervaar dat alle gedachten die ik erbij krijg, gedachten zijn dien ik ook weer los kan laten. De teksten die ik nu lees komen dieper binnen en maken van alles los. Het verschil is dat ze los blijven. Ze worden niet omgevormd tot meer vastere principes. Dat hoeft ook niet want het our principe is het hart.  

Paul McCartney zong:

“We don’t need anybody else to tell us what is real
Inside each one of us is love, and we know how it feels.”

In de kerk wordt gesproken over de heilige geest. Voor mij gaat dat over in contact zijn met die liefde in jezelf. En nu snap ik waarom Pinksteren iets is om te vieren. De leermeester is weg, maar hij heeft gezocht dat het nu tijd is om te vertrouwen op de weidsheid in je eigen hart.

Nog even een fragment uit die tijd dat ik boeken las over jezelf zoeken. Een tekst die ik al heel lang ken en die nu een diepere lading krijgt.

“Hou de richtlijn
uit Stat van Aken

Er is een tijd waarop een leermester
zijn leerlingen niet meer voorgaat maar volgt.
Hij wijst hen niet langer de weg
want ze hebben zelf een kompas in zich” 

 

Laat ik beginnen met zeggen dat ik maskeren geen fijn woord vind. Dan lijkt het net alsof ik mijn hele leven een toneelspel speelde. Ik schreef niet voor niets een gedicht met met daarin deze herhaling:

“Je was jezelf al, al die tijd.
Je was jezelf nooit kwijt.”

Ik heb wel mijn hele leven mijn best gedaan om het neurotische spel meet te spelen, om niet te veel op te vallen, om te doen wat van me verwacht werd.

Ik werd heel erg goed in het analyseren van dat spel. Ik heb ooit het brutale lef gehad om sociale vaardigheidstrainen te geven.  

En nu ben ik er aan te om dat allemaal niet meer te hoven. Nu kan ik mezelf zijn. Het probleem is dat ik niet weet wie die zelf is.

En toen bedacht ik dat het helemaal niet uit maakt wie ik ben. Ik hoef mezelf niet te zoeken. Ik hoef niet nóg een verhaal waarnaar ik kan leven. 

Ik hoef zelfs niet eens actief te ontmaskeren. Alle systemen die ik geïnstalleerd heb om mezelf social acceptabel te maken, mogen gewoon op de achtergond blijven werken. Het verschil is dat ik nu kan zeggen “Maar nu even niet!” Dat is een heel prettige overeenkomst.

Het is verrassend hoe weinig ik nog hoef. Ik mag uit gaan op mijn rechtvaardigheidsgevoel dat altijd goed gewerkt heeft, maar waar ik nooit goed naar kon handelen omdat ik daarmee al snel in conflict kwam met anderen. Nu ben ik niet meer zo bang voor die conflicten.

En ik mag uit gaan op mijn gevoel.  Soms kom ik daar niet goed bij, en dat is geen probleem, dan mogen mijn oude systemen het gewoon even overnemen. Ik zei het al, het is best een harmonische regeling die ik heb gemaakt.

 

Ik ontdek iets wat ik al heel lang weet. Dat dat kan weet ik óók al heel lang. Ik schreef ooit dat je nooit grote verrast kunt worden door de waarheden die je al lang kent.

De waarheid die ik al wist is deze:

”Ik heb geen invloed op wat mijn gedachten allemaal denken. Ik kan wel kiezen of ik serieus neem wat ze allemaal denken.”

Duh! En toch.

Ik vroeg mijn dochter hoe ze naar een verjaardag gaat waar ik ook heen ga. Zij heeft namelijk een auto en het zou fijn zijn als ik mee kon rijden. Ze antwoorden dat ze daar nog niet over nagedacht heeft. Ik antwoorden dat het geen haast had. Dat is ook zo. Ik hoef niet nu al te weten hoe ik daar naar toe ga.

Maar mijn hoofd wil graag rust, en wil dat daarom nu juist wel heel graag weten. Ik kan het loslaten, maar mijn hoofd kan het niet loslaten. Maar dan laat ik het niet écht los, dacht ik eerst. Maar dat is niet weer. Ik laat het wel los, ik biker er niet meer over, en ik heb er vertrouwen in dat het goed komt. Dat mijn hoofd daar in de achtergrond toch mee bezig is betekent niet dat ik het nog vast houd. “Mijn hoofd doet maar”, dacht ik: “maat is speel dat spelletje niet mee.”

En toen pas besefte ik dat ik automatisch aan het toe passen wat ik al heel lang wist. Het is nu niet meer een waarheid die ik weet, het is een waarheid die ik leef.  En dát is wat ik ontdekte. 

 

Ik bracht mijn fiets naar de fietsenmaker en liep terug in de miezer. Het is troosteloos weer, koud, donker, en de lente is nog ver weg.

En toch.

Ik zag deze week “Soal” de Disney vilm van de maker van “Inside Out”. Een aanrader, ik heb gehuild. De boodschap ik niet nieuw, maar wel belangrijk, en het was een goede reminder. De zin van het leven is niet zo zeer “dat wat je hier te doen hebt”, als wel het leven van het leven zelf.

Ik werd ontroerd door de scène waarin een ziel de besloot dat leven op aarde niet de moeite waard was, ontdekte hoe gaaf het leven kan zijn. “Geniet van de kleine dingen” is een cliché geworden, en dat maakt dat ik soms vergeet hoe waar dat is.

Dus daar liep ik, in de duizeling rain, en ik besefte hoe bijzonder het was om die druppels op mijn hoofd te voelen, de wind in mijn gezicht, die ene vogel horen, die al doet of het  lente is. Ik voelde mijn benen, het contact met de aarde, het zacht afzetten bij elke stap en beseffen dat ik zo de wereld bewandel, want dit kleine stukje wereld is even de hele wereld. 

In de lente was ik helemaal lyrisch geweest, en ik ga dat ook absoluut worden als die komt, maar nu op deze druilerige dag voelde ik zacht dankbaarheid dat ik leef. 

 

PS “drisseling rain” komt uit “Isis: van Bob Dylan. Ik heb eindeloos veel flarden teksten, van liedjes, gedichten, films, boeken in mijn hoofd die als filmmuziek mijn beleving omlijsten.

 

Kort wat vooraf ging:

Sinds maart 2024 ga ik naar de kerk, aan te overkant van de staart. Ik werd blij verrast door de vrijzinnigheid, warmte, openheid, en verdraagzaamheid van deze kerk. Nog geen enkele predikant heeft me teleurgesteld, en ik ben Elke zondag geweest. 

Vandaag kreeg ik ook weer tranen in mijn ogen van de overdenking. Een verhaal over een predikant uit Afrika, ik vergat welk land. De kerk daar is nog anti TLGBTQ.  Aan deze predikant werd gevraagd wat voor hem de heilige geest was. Hij schreef dat hij die die gevoeld had toen hij tijdens zijn preek zich uitsprak voor begrip en liefde voor LGBTQ. Hij schreef dat de heilige geest hem moed gaf om de waarheid uit te spreken, ook al zou hij veel over zich heen krijgen.

Ik wordt ontroerd als de bijbel op die manier gelezen en begrepen wordt. De boodschap om altijd vanuit liefde en waarheid te handelen,  juist ook als dat moeilijk is. Dat je de kracht van God voelt als liefdevolle kracht als steun om dat te blijven doen. Dat is wat ik elke zondag vind in “mijn” kerk. De kracht en de steun om altijd voor liefde te kiezen.

Ik had vandaag een bijzondere ontmoeting. Iemand vroeg of ik Jacob Jan was. Toen ik vertelde dat ik in inderdaad zo heette, zij ze dat ze me kende van 30 jaar geleden.

Ik zat toen in mijn eerste baan op het arbeidsbureau, een voorloper van het UWV. Ik was verantwoordelijk voor het stuk “sociale vaardigheden” van de omscholingscursussen. Ik wilde dat helemaal anders aanpakken. Ik wilde mensen een boost geven. Ik wilde dat ze gingen ontdekken hoe geweldig ze waren, en wat echt bij ze hoorde. Te vaak had ik deelnemers gezien die hun uiterste best deden om diegene te zijn die werkgevers graag wilden zien. Dat was ook nog steeds het idee van het arbeidsbureau. Ik wilde dat omdraaien. Een baan zoeken die echt bij je bast, in plaats van je aanpassen waar op dat moment toevallig veel vraag voor is.

Ik was zelf opgeleid in een trainersrol van een grote vrijwilligersorganisatie. Ik wilde hun systeem invoeren voor het arbeidsbureau. Dat betekende een midweek lang met een groep optrekken, samen eten, samen overnachten, en dan niet in een hotel, maar op een plek waar je ook samen kookt, omdat dan het groepsproces door gaat, en je dichter tot elkaar komt. We huurden huisjes bij een Huisjespark in Weerterbergen. Dit is misschien de enige keer dat ik een werkgever zo ver kreeg om mee te gaan in mijn “wilde” ideeën. 

En nu inboette ik iemand die mee is gegaan op zo’n midweek. Ze was daarvoor wekenlang naar een sollicitatietraining geweest, omdat dat verplicht was. Ze zei dat dat haar meer af brak dan dat het haar hielp. Ze vertelde dat ze geknokt had om mee te kunnen in de midweek die ik organiseerde. En ze vertelde dat ze daar eindelijk gezien werd, en dat ze snel na die week een baan vond. Ze vertelde dat ze nu nog steeds dankbaar was met wat ze daar leerde en beleefde.

Ik ben ontroerd. Ik zie mijn loopbaan als een lange reeks mislukkingen, maar af en toe heb ik dus mooie dingen voor elkaar gekregen.  

Autisme. Hoe maskeren werkt.

Een lieve vriendin tipte mij net om tips te geven over Arnhem. Want daar woon ik dichbij.

Meteen paniek. Want ik wil dan wel goede tips geven. Maar ik ken de vrager niet. Kortsluiting, want ik hen niet voldoende invo. Ik ben ook bang dat ik dingen veegeet.

Ik ben ook bang dat ik te weinig leuke dingen van Arnhem weet. En alles wat ik leuk vind zijn zomerdingen. (Arnhem heeft heel veel bark)

Als die dingen, en meer vliegen door mijn hoofd.

Echte stress.

En dat drukte vroeger dus allemaal meteen weg.

Dat is maskeren: stress weg en zo goed mogelijk antwoorden alsof er niks aan de hand is. Ik maakte zelfs mezelf wijs dat ik alles onder controle heb.

En zo heb ik een levenslang stress weggeduwd. Ik had dus ook niet eens door wat me stress gaf.

En nu pas herken ik al die dingen. En nu pas ben ik aan het leren om daar op een liefdevolle manier mee om te gaan. Liefde voor mij en voor anderen.

PS

Als je mij om iets leuks van een stad vraagt, kan ik alleen mijn favoriete boekwinkel in die stat noemen.